Türk Eğitim Derneği'nin düşünce kuruluşu TEDMEM, Türkiye ve 10 ülkenin öğretmen yetiştirme, istihdam ve kariyer politikalarını karşılaştırmalı olarak incelediği raporunu paylaştı. Rapor, Türkiye'de öğretmen yetiştirme sisteminin nitelik yerine nicelik odaklı işlediğini ve reform ihtiyacını ortaya koydu.
İSTANBUL (İGFA) - Türk Eğitim Derneği'ne bağlı TEDMEM'in hazırladığı "Ülkelerin Öğretmen Yetiştirme, İstihdam ve Kariyer Gelişim Politikaları" başlıklı rapor, Türkiye'de öğretmen yetiştirme ve istihdam süreçlerine dair kapsamlı değerlendirmeler sunuyor. Raporda; Türkiye, Finlandiya, Estonya, İngiltere, Kanada, Güney Kore, Japonya, Polonya, Almanya ve Fransa'nın uygulamaları karşılaştırmalı olarak ele alındı.
TÜRKİYE'DE NİCELİK, DÜNYADA NİTELİK
Rapor, Türkiye'de eğitim fakültelerinde yaklaşık 185 bin öğrencinin öğrenim gördüğünü, her yıl 40 bin adayın mezun olduğunu ancak yıllık öğretmen atamalarının yalnızca 6–8 bin civarında kaldığını ortaya koyuyor. Bu durum, "atama umudu zayıflayan" çok sayıda öğretmen adayının motivasyonunu düşürüyor.
Uluslararası karşılaştırmalarda Finlandiya ve Estonya gibi ülkelerin sınırlı sayıda üniversitede nitelik odaklı eğitim verdiği, İngiltere, Japonya ve Almanya'nın çok aşamalı sınav ve performans değerlendirmeleri ile eleme yaptıkları belirtiliyor. Türkiye'de ise geniş bir aday havuzu, öğretmenlik mesleğinin sürdürülebilirliği açısından sorun oluşturuyor.
Raporda, Türkiye'nin eğitim fakültesi mezunlarını Millî Eğitim Akademisi bünyesinde yeniden hazırlık eğitimine aldığı vurgulanıyor. Bu hazırlık, Almanya'daki "hazırlık hizmeti" gibi uygulama odaklı değil; teorik ve uygulamalı dersleri de kapsayan ikinci bir öğretmen yetiştirme süreci olarak öne çıkıyor. Bu uygulama, adayların mesleğe geçiş süresini uzatıyor ve motivasyonu düşürüyor.
KARİYER VE MESLEKİ GELİŞİMDE EKSİKLİKLER
Raporda, Türkiye'de uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik basamaklarının büyük ölçüde kıdeme dayalı olduğu, uluslararası örneklerde olduğu gibi performans, lisansüstü eğitim veya yetkinlik kriterlerine bağlı bir sistem sunmadığı belirtiliyor. Estonya, Polonya ve Kanada gibi ülkelerde ise kariyer basamakları bilgi, beceri ve yetkinlik gelişimini destekliyor, maaş ve sorumluluklar da buna bağlı değişiyor.
TEDMEM'İN ÖNERİLERİ
Raporda, Türkiye için öne çıkan öneriler şöyle sıralandı:
Raporda vurgulanan temel mesaj, Türkiye'nin öğretmen yetiştirme sisteminin nicelik odaklı ve plansız bir şekilde yürütüldüğü; nitelik ve sürdürülebilirlik odaklı reformlarla mesleğin güçlendirilebileceği yönünde.